Λιμνοθαλασσα Επανομης

Λιμνοθάλασσα Επανομής

Κωδικός Natura 2000: GR1220011

Έκταση: 689.40 ha

Προστασία: ΖΕΠ

 

Λιμνοθάλασσα Επανομής και Θαλάσσια Παράκτια Ζώνη

Κωδικός Natura 2000:

Κωδικός Natura 2000: GR 1220012

Έκταση: 830.38 ha

Προστασία: ΕΖΔ

 

Φανάρι Επανομής

Κατά μήκος του παράκτιου τμήματος της Επανομής εκτείνονται δύο προστατευόμενες περιοχές που αλληλοκαλύπτονται σε μεγάλο βαθμό: η Ζώνη Ειδικής προστασίας «Λιμνοθάλασσα Επανομής» και η Ειδική Ζώνη Διατήρησης «Λιμνοθάλασσα Επανομής και Θαλάσσια Παράκτια Ζώνη».

Η περιοχή αυτή βρίσκεται περίπου 5 χλμ. νοτιοδυτικά του οικισμού της Επανομής, και ανήκει διοικητικά στο Δήμο Θερμαϊκού. Πρόκειται για έναν παράκτιο υγρότοπο με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, που περιλαμβάνει τη Λιμνοθάλασσα Επανομής, μία παράκτια ζώνη μήκους περίπου 6,5 χλμ. και το ακρωτήριο Μύτικας, που είναι στην ουσία μία «αμμόγλωσσα» μέσα στη θάλασσα.

Η Λιμνοθάλασσα Επανομής

Η Λιμνοθάλασσα Επανομής είναι ένας σημαντικός υγρότοπος για διάφορα είδη πανίδας: αμφίβια, ερπετά, πουλιά και θηλαστικά. Αποτελεί πεδίο αναπαραγωγής, τροφοληψίας και διαχείμασης για μεγάλο αριθμό ειδών πουλιών. Στην περιοχή της λιμνοθάλασσας έχουν καταγραφεί 217 είδη πουλιών, μεταξύ των οποίων το νεροχελίδονο, η λαγγόνα, η χαλκόκοτα, η χουλιαρομύτα, το φοινικόπτερο και η αβοκέτα. Μεγάλο μέρος της λιμνοθάλασσας ξεραίνεται στη διάρκεια του καλοκαιριού.

Ο Βαλκανικός πηλοβάτης Ηλίας Στραχίνης

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η παρουσία ενός είδους βατράχου, του πηλοβάτη, που είναι ένα σπάνιο αμφίβιο που προστατεύεται από το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αρ.67 και τη Σύμβαση της Βέρνης.

Άλλα σημαντικά είδη της περιοχής είναι η αγριόγατα, η πίννα και το ψάρι ταινιοσακοράφα, τα οποία περιλαμβάνονται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας και προστατεύονται από διεθνείς συμβάσεις.

Η θαλάσσια περιοχή

Στο θαλάσσιο τμήμα της παράκτιας ζώνης υπάρχουν εκτεταμένα λιβάδια ποσειδωνίας, που περιλαμβάνονται στους οικοτόπους προτεραιότητας. Στην περιοχή εντοπίζονται αρκετά είδη ασπονδύλων, όπως η  η πίνα (Pinna nobilis), που πρόσφατα έχει ενταχθεί από την IUCN στα προστατευόμενα είδη ως κρισίμως κινδυνεύον, οι αχινοί Paracentrotus lividus, που διέπεται από ειδικό καθεστώς αξιοποίησης για την προστασία των πληθυσμών του και Sphaerechinus granularis, το ολοθούριο Holothuria tubulosa, το οποίο τα τελευταία χρόνια αποτελεί αλίευμα σημαντικής εμπορικής αξίας, πολύχαιτοι σπειρογράφοι (Sabella spallanzanii), μεγάλα γυμνοβράγχια (Aplysia και Bursatella) και η ενδημική θαλάσσια ανεμώνη Condylactis aurantiaca.

 

Οι πολύτιμες αμμοθίνες

Μεταξύ της θάλασσας και της λιμνοθάλασσας της Επανομής μεσολαβεί μια αμμώδης λωρίδα, όπου αναπτύσσονται αμμοθίνες με θαμνώνες και καλαμώνες.

Οι παράκτιες αμμοθίνες δημιουργούνται μέσα από διεργασίες διάβρωσης και απόθεσης άμμου στην παράκτια ζώνη κάτω από την επίδραση του ανέμου και των κυμάτων. Λόγω του τρόπου γένεσής τους αποτελούν εξαιρετικά δυναμικές και εύθραυστες γεωμορφολογικές ενότητες. Φιλοξενούν ανθεκτικά φυτά και ζώα με υψηλή προσαρμοστικότητα στις δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν εκεί.

Οι φαινομενικά σιωπηλές αμμοθίνες είναι γεμάτες ζωή: εδώ συναντάμε έντομα, πουλιά, ερπετά, όπως η μεσογειακή χελώνα και η βαλκανική σαύρα.

Θαλασσοσφυριχτής στην ακτή της Επανομής

Οι αμμοθίνες έχουν μεγάλη οικολογική σημασία με λειτουργίες όπως παγίδευση άμμου, φυσικό φιλτράρισμα θαλασσινού νερού και προστασία από διάβρωση–πλημμύρα της ενδοχώρας. Οι λειτουργίες αυτές συνδέονται άμεσα με την αμμόφιλη βλάστηση που χαρακτηρίζει τις αμμοθίνες και συμβάλλει στη δημιουργία και στη διατήρηση της ακτογραμμής ως σταθερό όριο ξηράς και θάλασσας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα φυτού που επιτελεί τις παραπάνω λειτουργίες είναι το είδος Ammophila arenaria,  το οποίο όταν σκεπάζεται με άμμο επιμηκύνει τους βλαστούς του και αναπτύσσει κατακόρυφα ριζώματα σχηματίζοντας πυκνούς θυσάνους γύρω από το γονικό φυτό.

Οι αμμοθίνες είναι εξαιρετικά εύθραυστα συστήματα. Ενώ είναι προσαρμοσμένα στις ακραίες συνθήκες της παράκτιας ζώνης, τη δύναμη του κύματος και του ανέμου, είναι ανυπεράσπιστα απέναντι στις αλόγιστες ανθρώπινες επεμβάσεις.

Τουρισμός στην προστατευόμενη περιοχή

Το περίφημο Ναυάγιο της Επανομής

Η ακτογραμμή της προστατευόμενης περιοχής της Επανομής αποτελεί ταυτόχρονα και μία από τις καλύτερες –και οπωσδήποτε η πιο πολυσύχναστη- παραλία κοντά στην πόλη της Θεσσαλονίκης, ο λεγόμενος Ποταμός. Τα Σαββατοκύριακα του καλοκαιριού συρρέουν στον Ποταμό χιλιάδες λουόμενοι για να χαρούν τα καθαρά νερά και την μεγάλη αμμώδη παραλία, να απολαύσουν τον καφέ τους στα beach bar και να κάνουν βουτιές από το «Ναυάγιο», ένα βυθισμένο πλοίο που πλέον αποτελεί τοπόσημο για την περιοχή.

Ωστόσο, η μεγάλη αυτή τουριστική κίνηση, η οποία εξελίσσεται άναρχα, αποτελεί και τη μεγαλύτερη απειλή για την ισορροπία και την υγεία του οικοσυστήματος. Η κίνηση των τροχοφόρων επί των αμμοθινών καταστρέφει την πολύτιμη βλάστησή τους και προκαλεί θανάτους ζώων, όπως ο προστατευόμενος πηλοβάτης που θάβεται μέσα στην άμμο για να κρυφτεί κατά τη διάρκεια της ημέρας ή για να διαχειμάσει. Το οικοσύστημα κατακερματίζεται από δεκάδες δρόμους, παρότι η κίνηση τροχοφόρων απαγορεύεται εκ του νόμου εκτός του οδικού δικτύου.

Πέραν του τουρισμού, τα οικοσυστήματα της περιοχής αντιμετωπίζουν επίσης απειλές όπως η υπέρμετρη χρήση φυτοφαρμάκων στις καλλιέργειες, η βόσκηση, οι υδατοκαλλιέργειες, η επαγγελματική και η ερασιτεχνική αλιεία, το κυνήγι κ.ά.

Η εξασφάλιση της αρμονικής συνύπαρξης των επισκεπτών με το οικοσύστημα αποτελεί μία δύσκολη εξίσωση, την οποία καλούνται να επιλύσουν από κοινού όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς με τη συνεργασία των επισκεπτών!

Ο Φάρος της Επανομής

 

Βίντεο

Δείτε το βίντεο της περιοχής εδώ: https://bit.ly/2N7zEyN

 

Βιβλιογραφία

Εκτύπωση άρθρου