Εθνικό Πάρκο

Ορυζώνες στον Αλιάκμονα με φόντο τον Όλυμπο Βασίλης Γιαμούζης

Περίπου 100.000 στρέμματα ορυζώνων εκτείνονται εντός του Εθνικού Πάρκου Δέλτα Αξιού – Λουδία – Αλιάκμονα, καταλαμβάνοντας έτσι σχεδόν το ένα τρίτο της έκτασής του. Η ορυζοκαλλιέργεια ξεκίνησε πειραματικά στην περιοχή της Χαλάστρας το 1949. Σήμερα, στην πεδιάδα της Θεσσαλονίκης παράγεται περίπου το 70% του ελληνικού ρυζιού, γεγονός με ιδιαίτερη σημασία για την τοπική και εθνική οικονομία.

Το ρύζι

Το ρύζι είναι ένα από τα πιο σημαντικά προϊόντα του κάμπου της Θεσσαλονίκης. Είναι ένα προϊόν με υψηλή διατροφική αξία και αποτελεί  ένα από τα βασικά διατροφικά είδη της ανθρωπότητας. Οι ποικιλίες που καλλιεργούνται στη περιοχή μας είναι τύπου Japonica και τύπου Indica.

Το ρύζι είναι μονοετές φυτό. Κάθε καλλιεργητική περίοδος ξεκινά με την προετοιμασία του εδάφους από τους παραγωγούς που περιλαμβάνει το όργωμα, την ισοπέδωση και την εφαρμογή των βασικών λιπασμάτων. Την άνοιξη, και κυρίως στις αρχές Μαΐου, ακολουθεί η κατάκλιση των χωραφιών με νερό και η σπορά του φυτού. Στη συνέχεια, το φυτό αναπτύσσεται μέσα στο νερό κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού για  να ακολουθήσει η περίοδος της συγκομιδής τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο.

Η άρδευση των χωραφιών γίνεται μέσω ενός εκτεταμένου αρδευτικού δικτύου που κατασκευάστηκε στο πλαίσιο των εγγειοβελτιωτικών έργων που έγιναν  τη δεκαετία του ‘60. Το τοπίο της περιοχής συνθέτουν οι επίπεδες πλάκες «τα λεγόμενα τηγάνια» των ρυζοχώραφων, τα αρδευτικά κανάλια και οι αποστραγγιστικές τάφροι.

Ορυζώνες και άγρια ζωή

Οι ορυζώνες είναι πολύ σημαντικοί για την πανίδα της περιοχής, αφού λειτουργούν ως τεχνητοί εποχιακοί υγρότοποι, «συμπληρώνοντας» το φυσικό οικοσύστημα. Το μήνα Μάιο, στην αιχμή της αναπαραγωγικής περιόδου των πουλιών, τα ρυζοχώραφα πλημμυρίζουν με νερό για να υποδεχτούν τους σπόρους του ρυζιού.

Τα κατακλυσμένα χωράφια είναι γεμάτα μικρούς ασπόνδυλους οργανισμούς και αμφίβια. Προσελκύουν έτσι λευκοτσικνιάδες, νυχτοκόρακες, χαλκόκοτες, μαυροκέφαλους, γλάρους και άλλα πουλιά που αναζητούν τροφή για τα ίδια και τους απαιτητικούς νεοσσούς τους.

Φυσικά, δεν πρέπει να παραβλέπονται και τα προβλήματα και οι πιέσεις που δημιουργούνται στο φυσικό περιβάλλον από την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, από την καύση των γεωργικών υπολειμμάτων και τη υπερκατανάλωση  του νερού.

Η συνέχιση της ορυζοκαλλιέργειας, εντός της προστατευόμενης περιοχής, όχι μόνο επιτρέπεται, αλλά αποτελεί προϋπόθεση για την ισορροπημένη λειτουργία του οικοσυστήματος. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η εφαρμογή φιλοπεριβαλλοντικών μεθόδων παραγωγής, καθώς και η ορθολογική χρήση των φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων.